Mindfulness voor suïcidepreventie (MBCT-S)

Omdat er amper specifieke behandelingen voorhanden zijn voor personen die worstelen met zelfmoordgedachten, ontwikkelde en onderzocht het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) een cognitieve training die gebaseerd is op mindfulness (‘MBCT-S’).

Het MBCT-S curriculum is een aanpassing van de klassieke mindfulness training (MBCT/MBSR) voor depressie, specifiek voor een doelpubliek van mensen met suïcide ideatie. Het programma biedt professionals de mogelijkheid om vroegtijdig en effectief in te kunnen grijpen in het suïcidale proces, wat cruciaal is in het kader van preventie.

Deze professionele opleiding ‘Mindfulness voor suïcidepreventie’ is bedoeld voor professionals binnen de geestelijke gezondheidszorg die mindfulness willen inzetten voor deze doelgroep en minstens een Mindfulness basisopleiding gevolgd hebben.

Wat kun je verwachten van de opleiding?

• Als trainer krijg je de nodige handvaten mee voor het begeleiden van mindfulness training aan de doelgroep van deelnemers met suïcide ideatie, zowel in groep als één op één.
• Je leert hoe je kan omgaan met signalen van actieve suïcide ideatie en hoe succesvol te communiceren met de deze deelnemers.
• Na afronding kan je oefeningen en toepassingen uit de MBCT-S toepassen binnen een training of binnen een ander hulpverleningstraject.
• Je kan de MBCT-S methode vanuit een belichaamde houding  inzetten en je weet wat te doen in kritische situaties. Je weet vanuit deze houding ruimte en de gepaste aandacht te bieden aan de emoties van de deelnemer, waardoor het proces vaak vanzelf op gang komt. In dit veilige klimaat  kan de deelnemer zijn of haar eigen proces doormaken en zelf het ritme en het tempo bepalen.

Enkele onderwerpen die aan bod komen

• De theoretische achtergrond en ontstaansreden voor de MBCT-S
• De aanpak en structuur van het curriculum en specifieke oefeningen en teachings aangepast voor dit doelpubliek.
• Hoe stel je het programma van de training voor aan de doelgroep van mensen met suïcidale gedachten?
• Hoe neem je het safety plan mee in de training? Hoe ga je om met de specifieke vormen van weerstand die deze deelnemers kunnen hebben?
• Hoe zorg je dat deze deelnemers ook effectief actieve stappen zetten tot zelfzorg?

Leerdoelen

Er zijn drie centrale thema’s en leerdoelen voor deze opleiding:

1. Suïcidepreventie: Je krijgt meer achtergrond in het suïcidaal process en de stappen die helpend zijn bij personen die aan zelfdoding denken. Je leert ook over het safety plan – een gevalideerd instrument om een suïcidale crisis beter het hoofd te bieden.
2. Het werken met de doelgroep van suïcidale personen: Je leert hoe je als trainer uitgaan met de specifieke uitdagingen die je kan ervaren bij deze doelgroep en het belang van het maken van goede afspraken.
3. Aanpassing MBCT voor suïcidale personen: Het grootste luik van de training richt zich op de aanpassingen van de reguliere MBCT aan de doelgroep van suïcidale personen. De nadruk ligt zoveel mogelijk op ervaring en praktijk, met nadruk op de teachings en oefeningen die niet aan bod komen in de reguliere mindfulness training.

Structuur van de opleiding

• Deze opleiding bestaat uit 4 volle dagen die online doorgaan via Zoom. De eerste dag is specifiek gericht op de thema’s suïcide en suïcidepreventie. Tijdens de overige 3 dagen leer je de MBCT-S training te begeleiden en ga je ook praktisch aan de slag met de aangepaste en nieuwe teachings en oefeningen van de training.
• Er wordt gewerkt met theoretische kaders, oefenen in grote of kleine groep en reflectiemomenten.
• Er is aandacht voor de verschillen tussen MBCT-S en het klassieke MBCT programma voor depressie, alsook voor methodiek, teachings, meditaties en bevraging van de deelnemers als trainer.
• Je ontvangt een uitgebreide trainershandleiding, het MBCT-S werkboek voor je deelnemers en audio bestanden van de aangepaste MBCT-S meditaties.

Het MBCT-S programma

• De structuur van MBCT-S is gelijkaardig aan dat van de originele MBCT voor depressie training, met 8 sessies en opdrachten voor verdere beoefening tussen de sessies. Naast de oefeningen van het originele MBCT curriculum zijn er aanpassingen en nieuwe oefeningen specifiek gericht op het werken met de doelgroep van deelnemers met suïcide ideatie.
• Een van de belangrijke doelstellingen van de MBCT-S is het bewuster leren omgaan met stresserende gebeurtenissen in plaats van te reageren op basis van automatische negatieve gedachten. Specifiek leren deelnemers een stap terug te nemen en los te komen van negatieve automatische neigingen, voornamelijk neigingen die kunnen leiden tot suïcidaal gedrag. Tijdens de sessies worden de deelnemers geleerd om moeilijke gedachten, gevoelens en gedachtepatronen te herkennen en toe te laten. Daarnaast wordt door het opstellen van een safety plan geleerd om stap voor stap een suïcidale crisis te herkennen en die crisis beter het hoofd te bieden om zo een mogelijke terugval te voorkomen.

Onderzoek van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP)